Παρασκευή 25 Απριλίου 2014

Οι Αφηρημένοι

Τις προάλλες, κατά τη διάρκεια ταξιδιού μου στην Αγγλία (σε σχέση με το οποίο προτίθεμαι να αναπτύξω σκέψεις και συναισθήματα σε άλλη ανάρτηση) επισκέφθηκα μια πινακοθήκη σύγχρονης τέχνης για να δω μια έκθεση με θέμα την εξέλιξη της αφηρημένης τέχνης στον 20ο αιώνα. Κάπου εδώ να σημειώσω ότι επειδή ασχολήθηκα για κάποια χρόνια με εικαστικές τέχνες, προσπαθώ με κάθε ευκαιρία να επισκέφτομαι πινακοθήκες στα ταξίδια μου. Και το κάνω πάντα με μεγάλο ενθουσιασμό, έχοντας στο μυαλό ότι ακόμα και αν δεν ικανοποιηθώ από τα εκθέματα, η έκφραση μέσα από τις τέχνες κρύβει πάντα μια μαγεία που το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τη σεβαστούμε. Αυτός ο σεβασμός όμως θεωρώ ότι πρέπει να κατευθύνεται όχι μόνο από το θεατή στον καλλιτέχνη αλλά και το αντίθετο. Γι' αυτό θυμώνω όταν θεωρώ ότι η απουσία περιορισμών ή κανόνων καθιστά την ελευθερία στην τέχνη ασυδοσία. 

Κατανοώ ότι οι τέχνες εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Δεν είναι στάσιμες ευτυχώς. Όμως η έννοια της αφηρημένης τέχνης δεν είναι καθόλου αφηρημένη. Είναι σαφέστατη. Προέρχεται από το ρήμα "αφαιρώ" και είναι λοιπόν αυτονόητο ότι θα πρέπει να υπάρχει κάτι από το οποίο να "αφαιρέσεις". Αφαιρούν λοιπόν από το χρώμα, το σχήμα, τον όγκο, τις διαστάσεις. Όταν όμως καταλήγουμε να αφαιρείται η ουσία, το "ποιος περιπέζει ποιον" είναι το μόνο που μπορώ να σκεφτώ. Στα τελευταία χρόνια έχω έρθει αντιμέτωπη πολλές φορές σε αντίστοιχες εκθέσεις με τον πειρασμό να πω "Είναι τώρα τέχνη αυτό που βλέπω;"


Sunday Dalí: Scatological Object Intended to Function Symbolically, 1932.

Dalí described this work in his own words:


  A woman’s shoe, in which a glass of lukewarm milk has been placed, in the middle of a ductile plastic that is excremental in color.
  
  The mechanism dips the sugar cube painted with the image of a shoe, so as to observe the disintegration of the sugar cube and, as a consequence, the image of the shoe in the milk. Several accessories (pubic hairs stuck to a sugar cube, small erotic photo) complete the object which is accompanied by a spare box of sugar and a special spoon for stirring the grains of lead inside the shoe.


Dalí, Salvador.  Oui: The Paranoid-Critical Revolution. in Dawn Ades's "Surrealism: Fetishism's Job." in Anthony Sheldon, ed. Fetishism: Visualizing Power and Desire.  London: The South Bank Centre.  1995.Θα μου πεις, κι ο Νταλί είχε σε έργο του τρίχες από αιδοίο, θα αμφισβητήσεις τώρα και τον Νταλί; Κατ' αρχάς ο Νταλί στο γνωστό έργο του, είχε κατασκευάσει ολόκληρο μηχανισμό, στα πλαίσια του οποίου βλέπουμε τις επίμαχες τρίχες. Επίσης ο Νταλί έχει ένα έργο πίσω του διόλου ευκαταφρόνητο. Το κυριότερο όμως είναι ότι υπάρχει ένα σκεπτικό πίσω από το έργο, που ακόμα και αν δεν μπορώ να το συλλάβω πλήρως, το σέβομαι ως μέσο έκφρασης ενός ιδιοφυιούς. 





Σας παραθέτω λοιπόν κάποια από τα "έργα" της έκθεσης, τα οποία ομολογουμένως αποτέλεσαν τις σταγόνες που ξεχείλισαν το ποτήρι. 


Ο κύριος που βλέπετε να απεικονίζεται στην οθόνη αποφάσισε να κάνει ένα βίντεο διάρκειας 20 λεπτών στο οποίο ξεντύνεται. Για την ακρίβεια δεν ξεντύνεται, απλώς βγάζει αυτό το κόκκινο φανελάκι που βλέπετε. Αυτό είναι το έργο του. Πως του παίρνει 20 λεπτά να βγάλει το φανελάκι. Δεν είναι ούτε ανάπηρος, ούτε υπέργηρος. Κάνει τόσο αργές κινήσεις σε βαθμό που νομίζεις ότι η εικόνα έχει "παγώσει". Αν πρόθεση του ήταν να "με βγάλει από τα ρούχα μου", το κατάφερε. Αν εσύ δε, αντέξεις χωρίς να κόψεις τις φλέβες σου και παρακολουθήσεις και τα 20 λεπτά, θα ολοκληρωθείς, θα φτάσεις στην "τελείωση" και θα δεις τον κύριο αυτό, χωρίς το κόκκινο φανελάκι. Ποια ανατροπή; Δεν υπάρχει λέμε, είναι ο κύριος με το φανελάκι και ο κύριος χωρίς το φανελάκι! Άφησε τη φαντασία σου αχαλίνωτη για τον συμβολισμό του έργου (η δική μου βαρέθηκε να τον περιμένει).




Άλλο λατρεμένο "έργο", ο "χυμός. Για την ακρίβεια οι χυμοί ήταν τρεις σε όλη την έκθεση, αλλά για ευνόητους λόγους αγαπητέ αναγνώστη δεν υπήρχε νόημα να βγάλω τρεις φωτογραφίες. Εδώ ο καλλιτέχνης παίρνει αυτά τα μπουκαλάκια, βάζει μέσα γλυκερίνη, βαφές τροφίμων και διάφορα άλλα υγρά και δημιουργεί το λεγόμενο "Manifestation Juice". Τα συμπεράσματα, δικά σας. Παρενθετικά να πω ότι δεν τον πρόσεξα τον πρώτο χυμό και παρ' ολίγο να τον κλωτσήσω. 




Τέλος, σας παρουσιάζω το "έργο" που λάτρεψα να μισώ. Πρόκειται για ένα κομμάτι χαρτί, κοινώς "πατσιαούρι" στο οποίο η καλλιτέχνις κόλλησε τσίχλες, οδοντόκρεμες, μανικιούρ και άλλα χρειώδη και φέρει τον τίτλο "Unused to". Αν δεν το έβλεπα κρεμμασμένο στην Γκαλερύ αυτή, θα έπαιρνα όρκο ότι είναι ένα από τα κατορθώματα των συμμαθητών μου όταν κάναμε στο Γυμνάσιο, Σχεδιασμό & Τεχνολογία. 


Τελοσπάντων, θαύμασα ό,τι ήταν να θαυμάσω κι έφυγα από την πινακοθήκη, προβληματισμένη για τους λάθος λόγους μάλλον. Μισοφαγωμένες πίτσες, τρεις άσπροι καμβάδες και λιβάδια που έφαγαν οι αγελάδες που έφυγαν και άλλα τέτοια τραγελαφικά, για μένα δεν είναι τέχνη. Κάπως έτσι θα ένιωσε εικάζω και η καθαρίστρια στην Ιταλία που πέταξε στα σκουπίδια "έργα τέχνης"

Δεν ξέρω, ίσως να είμαι απόλυτη. Αλλά ίσως και να αγαπώ πολύ την τέχνη για να βάλω στο ίδιο καζάνι τους πιο πάνω, με ανθρώπους που το αυταπόδεικτο ταλέντο τους δημιούργησε αριστουργήματα. Έτσι κι αλλιώς, ουδέποτε δήλωσα οπαδός της άνευ όρων ελευθερίας της έκφρασης! 

12 σχόλια:

  1. Εθύμισες μου ένα επεισόδιο των ΑΜΑΝ που επαρουσίαζε έναν καλλιτέχνη που έκαμνε αφηρημένη τέχνη με έναν άδειο πίνακα με αγελάδες που εφάγαν τα λιβάδια. Εν για τζίνο φαντάζομαι που αναφέρεσε έννε;;;;;;;; Κοίτα το αφηρημένο εν πολλά υποκειμενικό. Ο καθένας με την κρίση τζιαι την "έμπνευση" του. Όπως και οι τέχνες γενικότερα.

    Τις προάλλες επίσης έτυχε να πέσω πας σε τούτο:
    http://www.theguardian.com/artanddesign/jonathanjonesblog/2014/apr/22/artist-eggs-vagina-paintings-performance-art-milo-moire#comment-34701313

    Ας πούμε τι σημαίνει...ότι επειδή αποκαλείτε "τέχνη", δηλαδή είναι;;;;;
    Όλα εν ανάλογα με το γούστο τζιαι τι κρίση του κάθε ανθρώπου.

    υ.γ. εγώ θέλω ποστ με την Αγγλία. τι έκαμες; ποιον είδες; με ποιον εμίλησες; που έφαες; τι είδες;; κανένα καλό θεατρικό;;; είδες κανένα θεατρικό στο Globe? μίλα, πες τα όλα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βασικά αυτά τα όρια του τέχνη/μη τέχνη με προβληματίζουν:-)

      Θα σε απογοητεύσω επειδή δεν ήμουν Λονδίνο, οπότε ούτε Globe ούτε κάτι/κάποιον που νομίζω θα σε ενδιέφερε ιδιαίτερα είδα! Το ποστ για την Αγγλία θα ήταν σε άλλο πνεύμα...

      Διαγραφή
    2. ήταν να σου πω και γω για κείνην με τα αφκά.

      η τέχνη εν τέχνη μόνο άμα έχει κάτι να πει

      τωρά να μαλακιζούμαστεν για να προκαλέσουμεν εν νομίζω να εν κάτι παραπάνω που ότι έκανε ο εθνικός σταρ! ή η στέλλα μπεζεντάκου

      Διαγραφή
  2. Ο τύπος με την φανέλα ένεν τέχνη, εν ο Πανίκκος άμα έρκεται σπίτι καταφατσελλωμένος. 11 μίλια, ένα τεμάχιο ρούχου. Εν το ξέρα τόσο τζαιρό με καταγράφω....

    Όσο για το πνεύμα της ανάρτησης, έχω να πω ότι η χρησιμοποιημένη πάννα της βαφτιστήρας μου έχει παραπάνω αισθητικούς κανόνες που τις μπίχλες που μας δείχνεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τζιαι εγω την καθαρίστρια εθυμήθηκα διαβάζοντας σε!
    Στο πρώτο "εργο" σιουρα θα βρεθεί καποιος να σπάσει την τιβι που τα νεύρα του

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. αν τζιαι εν ήμουν ποττέ των εικαστικών, εμένα εν ο λόγος που με συκγινεί, συμφωνώ μαζί σου.
    νομίζω έχουμε πλέον τόσα πολλά ερεθίσματα, εικόνες, προκλήσεις, καινοτομίες, βιασύνη που άμαν θέλει ένας καλλιτέχνης να σε συγκινήσει, να σε σοκάρει πρέπει να κάμει κάτι πρωτοποριακό, κάτι καινούριο. Το οποίο έννεν κατανάγκη ουσιώδες. Εμάθαμεν στα θεάματα, στα events τζιαι στα happenings που εν θα σταματήσουμε να εκτεθούμε μπροστά που ένα έργο. Πλέον πρέπει το έργο να μας εκβιάσει να σταματήσουμε.
    Με κόστος την ουσία. Ή την αποτελεσματική επικοινωνία της ουσίας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πόσο ωραίο comment! Ακριβώς αυτός ο εκβιασμός που δεν έχει όρια...

      Διαγραφή
  5. Μερικές φορές νιώθω χαζή μπροστά σε κάποια εκθέματα. Κάποια απλά αρέσκουν μου αισθητικά και καλώς ή κακώς δεν ψάχνω/θέλω να μάθω τι υπάρχει από πίσω. Κάποια άλλα πραγματικά απορώ τι εθέλαν να πουν, ποιά σκέψη έγινε πριν, ποιά ήταν η διαδικασία που ακολουθήθηκε για να καταλήξει ο καλλιτέχνης/εικαστικός στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Και νιώθω χαζή που δεν καταλαβαίνω και θέλω εξηγήσεις, αλλά μάλλον έτσι είναι. Κι αν δεν θέλουν να μου παρουσιάσουν την προεργασία αυτή, λυπάμαι αλλά τελικά ίσως δεν πρέπει να νιώθω και τόσο χαζή. Προφανώς ούτε εκείνοι θα ήξεραν τι σκέφτομαι.
    Βλέπεις πολλά και κρατάς ό,τι γουστάρεις τελικά.

    Ωραίο ποστ, περιμένουμε και τα υπόλοιπα από το ταξίδι στην Αγγλία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Πολλή αφαίρεση ρε παιδί μου όντως. Σύντομα θα πιάσω και εγώ ένα καμβά κενό και θα παράξω τέχνη αφαιρετικά πάντα ( Γιατί έχω την εντύπωση ότι κάποιος το έκαμε ήδη τούτο??)
    Τεσπα για μένα τέχνη εν δημιουργία έργου που μου ευφραίνει την ψυχή. Γιαυτό και η "μοντέρνα" τέχνη (εννοείται εν πιάνει τα πάντα) όπως μας την παρουσιάζουν σήμερα όχι μόνο δεν με εμπνέει αλλά με χαλά κιολάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ξέρω γιατί άργησε να ξεντυθεί, ο κύριος στο βίντεο. Δεν υπολόγιζε να γαμήσει, επομένως λαλεί σου γιατί να βιάζεται;

    εν πολλά εύκολο μια μαλακία να την ονομάσεις τέχνη. Για μένα τέχνη είναι τζείνο που αντέχει στο χρόνο. ένα έργο που όχι μόνο θέλει να πει κάτι αλλά το λέει, εκφράζοντας όχι μόνο τον καλλιτέχνη αλλά και τους θεατές για πολλά χρόνια. αν είναι κάτι της στιγμής είναι μόδα, όχι τέχνη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ας μεν μιλήσω για τέχνη τζαι να θυμηθώ τα μεγαλεία που επόσταρα κατά καιρούς :D

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Εσύ το λες λογοκρισία, εγώ το λέω προσοχή στο κενό μεταξύ ανώνυμου και anonymous